نحوه آدرس‌دهی ورودی و خروجی در انواع مختلف PLC یا کنترولرهای قابل برنامه‌ریزی (Programmable Logic Controller) یکی از اصلی‌ترین نکات در کاربردی کردن این تجهیزات مهم در فرآیندهای اتوماسیون صنعتی است و ترسیم صحیح آن‌ها از وظایف مهم در برنامه‌نویسی این تجهیزات محسوب می‌شود. انواع PLC باید بتواند هر ورودی و خروجی خاص را شناسایی کند و کل این فرآیند با اختصاص یک آدرس به ورودی و خروجی انجام می‌شود.
برای مثال آدرس‌دهی انواع منبع تغذیه معمولی و یا ماژول ریداندانت یا افزونه‌ای در PLC، قواعد خاص خودش را دارد و در صورت ایجاد خطا در ورودی و خروجی منابع تغذیه اصلی یا فرعی، روند تأمین برق پی ال سی از طریق انواع منابع تغذیه به درستی انجام نمی‌شود.
روش و نحوه آدرس‌دهی در انواع و مدل‌های مختلف این دستگاه‌های پرکاربرد باهم متفاوت است اما شامل کلیاتی می‌شود که آشنایی با آن کاربران را در این زمینه به خوبی راهنمایی می‌کند.
آدرس‌دهی در PLC چیست؟
آدرس‌های ورودی/خروجی (I/O مخفف Input و Output) در PLC به‌طور خلاصه یک عدد یا هر نوع دیگر مقادیر است که معمولاً با یک حرف پیشوند برای نشان دادن ورودی یا خروجی بودن نشانه‌گذاری می‌شود. ساده‌ترین راه برای آدرس‌دهی و نوشتن نشانه‌ها ورودی و خروجی، ایجاد یک رویه مشخص در قالب برچسب‌های مرتبط با ماژول‌های مختلف (از جمله انواع منابع تغذیه) و تنظیم آن‌ها از طریق دستورالعمل‌های خودِ کنترلر است.
این کار در ظاهر بسیار ساده است اما عدم درک درست از آن ممکن است ایجاد خطا کرده و فرآیندهای اتوماسیون را با مشکل مواجه کند.
برای مثال در انواع PLC ساخت برندهای توشیبا و میتسوبیشی ورودی‌ها با حرف X و خروجی‌ها با حرف Y علامت‌گذاری شود، اما متداول‌ترین حرف برای ورودی I (مانند، I۲، I۳، I۴ و…) و برای خروجی، حرف O است.
در مورد کنترلرهای کوچک این فرآیند به سادگی انجام می‌شود، اما در مورد انواع PLC پیشرفته که دارای چندین رک شبکه هستند، آدرس‌دهی ورودی و خروجی پیچیده‌تر می‌شود و معمولاً با شماره گذاری همراه شده و برای هر دسته رک یک عدد خاص اختصاص داده می‌شود.
آدرس‌دهی مربوط به کدام بخش از PLC می‌شود؟
آدرس‌دهی در PLC اساساً فرآیندی است که برای ارجاع مکان و داده‌های یک ماژول جانبی مانند انواع منابع تغذیه در حافظه کنترلر کاربرد دارد. این آدرس‌ها اجازه می‌دهند که ورود یا خروج داده‌ها یا وضعیت دستورالعمل‌ها توسط PLC قابل دسترسی باشد. این مقادیر همیشه در قسمت Data Files حافظه PLC ذخیره می‌شود.
در میان پنج جزء اساسی هر سیستم کنترل‌کننده فرآیندهای اتوماسیون که شامل واحد پردازنده، حافظه، واحد منبع تغذیه، دستگاه برنامه‌نویسی و بخش رابط ورودی/خروجی می‌شود، کار آدرس‌دهی مربوط به دو بخش اخیر می‌شود، اما بر روی سایر بخش‌ها تأثیر مستقیم می‌گذارد.
قسمت‌های برنامه‌نویسی و رابط ورودی/خروجی از طریق متصل کرده دستگاه‌های جانبی به PLC، فرآیندهای مختلف و در نظر گرفته برای سیستم را قابل انجام می‌کند. یکی از این فرآیندها Redundancy یا افزونگی است که از طریق تجهیزات مختلفی صورت می‌گیرد.
افزونگی در سیستم‌های اتوماسیون به معنای در اختیار قرار دادن خدمات و قابلیت‌های تجهیزات اضافی‌ای مانند انواع منبع تغذیه و ماژول ریداندانت است که به‌عنوان تجهیزات اضافی یا تکراری، در صورت خرابی یک بخش از سیستم وارد عمل شده و مانع از ایجاد اختلال در فرآیندها می‌شوند. طبیعی است که قواعد خاصی برای آدرس‌دهی این ابزارها وجود دارد و برنامه‌نویسان باید به آن توجه کنند.
ماژول‌های ورودی و خروجی در پی‌ال‌سی
در یک سیستم PLC معمولاً ماژول‌های اختصاصی هم برای ورودی‌ها و هم برای خروجی‌ها وجود دارد. هر ماژول ورودی وضعیت سیگنال‌های ورودی مانند دکمه‌های فشاری، سوئیچ‌ها، سنسورهای دما و غیره را تشخیص می‌دهد. هر ماژول خروجی هم دستگاه‌هایی مانند رله‌ها، استارت موتورها، چراغ‌ها و نظیر این تجهیزات را کنترل می‌کند.
تعداد این ورودی‌ها و خروجی‌ها در دستگاه‌های مختلف متفاوت است اما شمار آن‌ها را در کل می‌توان زیاد در نظر گرفت، به‌طوری‌که حداکثر ورودی و خروجی را برای دستگاه‌های کوچک تا ۲۰۰ عدد هم می‌توان متصور بود و همین مسئله باعث پیچیدگی نحوه آدرس‌دهی و برنامه‌نویسی سیستم‌های پی ال سی شده می‌شود.
قوانین کلی در مورد آدرس‌دهی ورودی و خروجی در پی‌ال‌سی
- در سیستم‌های اتوماسیون که بر پایه PLC کنترل می‌شود، آدرس‌های ورودی را می‌تواند بر اساس نیاز برنامه‌نویسی با استفاده از اتصال اختصاصی یا موازی با خروجی‌های مختلف مرتبط کرد.
- آدرس‌های خروجی فقط به‌صورت موازی همراه با ورودی واحد قابل استفاده است و تنها به همین ترتیب متصل می‌شود.
- آدرس‌های ورودی را نمی‌توان برای یک آدرس خروجی استفاده کرد اما از همان آدرس ورودی می‌توان برای ورودی‌های متعدد استفاده کرد.
- آدرس خروجی را می‌توان به‌عنوان آدرس ورودی استفاده کرد.
اگر در مورد آدرس‌دهی PLC ها سوالی دارید حتما آن را برای ما ارسال کنید تا تیم سپنتا شما را در این زمینه راهنمایی کند.
